Het gaat al weken over importheffingen, tarieven, aandelenkoersen en de verslechterde verhouding, vooral tussen de Verenigde Staten en China. En omdat een zeer groot gedeelde van de bordspellen die bij jou en mij in de kast liggen wordt geproduceerd in China en de Amerikaanse markt ook zeer groot is, ga ook jij daar iets van merken.
Speloptafel sprak met econoom Alon Nir, die werkzaam is bij de Nederlandse uitgeverij Jolly Dutch Productions. Dat gesprek is terug te luisteren in aflevering 68 van de Speloptafel-podcast.
Hoe bizar de situatie eigenlijk is bleek wel deze week toen in een kwestie van dagen de importtarieven voor Chinese producten die de Verenigde Staten binnengaan met tientallen procenten omhoog gingen, naar op een gegeven moment 125 procent.
Alon Nir is een bordspelontwerper, mede-eigenaar en directielid bij de Nederlandse bordspellenuitgever Jolly Dutch Productions. Na een studie economie ging hij aan de slag bij een ‘kleine multinational’ en werkte hij vanuit landen als Australië, China en de Verenigde Staten. Sinds 2019 maakte hij de overstap naar de bordspellenwereld met Formula Games (o.m. Robo Factory) dat in 2024 fuseerde met Jolly Dutch.
Wat houden importheffingen eigenlijk in?
“Het zijn eigenlijk een extra soort belasting die overheden kunnen vragen op goederen die geïmporteerd worden in hun land. En de Amerikaanse president Trump wil alle goederen die vanuit het buitenland Amerika binnenkomen extra belasten. Dus als jij bijvoorbeeld een spel koopt in Europa en je laat het opsturen naar de VS, dan moet daar aan de grens extra voor betaald worden. Stel de importheffing staat op 25 procent en het spel kost 10 euro. Dan moet je aan de grens plots 2,5 euro extra belasting betalen.”
Dit artikel gaat verder onder deze advertentie:
Hoe ver gaat dat?
“Je ziet op sociale media berichten van Amerikaanse bedrijven voorbij komen die eerder al een container hebben besteld. Die is dan al onderweg. En de waarde van de spullen is bijvoorbeeld 10.000 dollar. En dan moeten ze daar plots 5.000 of misschien zelfs wel 10.000 dollar of meer voor bijbetalen. Ga dat geld maar eens terugverdienen. Dat is haast niet te doen.”
Waarom worden die heffingen ingesteld?
“Trump vindt dat de hele wereld misbruik heeft gemaakt van de Verenigde Staten. Het wordt buiten zijn land goedkoop geproduceerd en dan door Amerikanen gekocht. Hij wil dat het geld binnen de VS blijft. Het probleem met die opvatting is dat het niet klopt. Een deel van de productie kun je absoluut binnen je eigen land houden. Maar als je kijkt naar de bordspellenwerled en misschien wel de hele speelgoedwereld: er is een enorme productie in China van bordspellen en speelgoed. Dat zijn niet alleen bedrijven die de bordspellen maken maar ook de toeleveranciers. Dat netwerk van fabrikanten bestaat niet in Amerika. En dat heb je ook niet zo snel opgezet. Laat staan dat je mensen hebt die dat willen doen, want tegelijkertijd is Trump bezig met een streng immigratiebeleid en er zijn waarschijnlijk niet genoeg Amerikanen die kunnen werken in die fabrieken.”
Wat betekent dat voor de prijs die ik betaal voor mijn bordspel?
“Dat is moeilijk te beantwoorden. Ook de meeste spellen die hier verkocht worden komen vooral uit China. Maar daar gelden dus geen extra tarieven. Maar al die maatregelen hebben er ook voor gezorgd dat de aandelenkoersen zijn gecrasht en de kans is groot dat dat een recessie op gaat leveren. Bedrijven houden niet van onzekerheid en stoppen met investeren. Plus dat er minder vraag komt van mensen die bordspellen kopen. Mensen houden de hand op de knip.”
“Dus in plaats van 10.000 spellen zullen uitgevers maar 3.000 spellen tegelijk bestellen bij de fabrikant en dan gaan de kosten per spel omhoog. Dan zal ook de prijs in de winkel uiteindelijk omhoog moeten” (Alon Nir, Jolly Dutch)
Maar is het wel zo zeker dat voor Europese bedrijven het niet goedkoper wordt om te produceren in China?
“Dat zou ook nog kunnen. Er gaat natuurlijk minder geproduceerd worden, want Amerika is een grote markt en de Amerikanen gaan het veel meer voelen dat de Europese klanten. Dan is het de vraag of China naar Europa toe haar prijzen omhoog gaat doen, of juist gaat verlagen, omdat ze anders met een deel van de capaciteit blijven zitten. Daar spelen ook andere dingen een rol bij. China is goedkoper, maar heel milieuvriendelijk is het ook niet. Dat kan dichter bij huis, in Polen bijvoorbeeld weer wel. En daar hechten wij bij Jolly Dutch nogal aan met onze eco-friendly-productie.”
Dit artikel gaat verder onder deze advertentie:
Worden de keuzes die grote invloed hebben op toekomstige spellen nu al gemaakt door uitgevers?
“Voor Europese bedrijven eigenlijk niet echt. Veel Europese uitgevers werken met een licentiebasis. Dan krijg je een deel van de opbrengt, een royalty. Of een vaste prijs per spel. Dus in die zin is het niet zozeer dat het veel van de Europese uitgevers echt raakt in hun aantallen die zij in China bestellen. Dat geldt niet voor iedereen maar wel voor veel partijen in Europa.”
Maar veel van die bedrijven lopen mogelijk wel Amerikaanse royalties mis. Gaan al die bordspellenbedrijven dat wel overleven?
“Dat is moeilijk in te schatten. Voor de grote bedrijven, die werken vaak met zulke winstmarges, die redden het nog wel. Maar voor de kleinere printruns, zeker met veel plastic onderdelen, wordt het een stuk lastiger. Of het bedrijven de kop gaat kosten? Kijk, corona heeft ook iets interessants op de markt gebracht in de bordspellenwereld. Toen groeide de markt enorm. Maar die groei zette niet door. Bedrijven bleven met enorme voorraden zitten en je ziet dat partijen als Hasbro heel wat mensen hebben moeten ontslaan. Maar ik denk dat ze het wel gaan overleven. Maar het zijn wel de Amerikaanse bedrijven die de hardste klappen krijgen.”
Bij welke bedrijven vallen dan de hardste klappen? De winkels of de uitgevers?
“Dat is nog een moeilijke vraag om te beantwoorden. Er is nog zoveel onzekerheid. Kijk… mensen zullen wel bordspellen blijven kopen. Hoe slecht het ook gaat, mensen bezuinigen nooit op, bijvoorbeeld, een cadeautje voor hun kinderen. Ze geven misschien wat minder uit, maar het is niet zo dat ze stoppen met aankopen. Maar over het algemeen zal ook de bordspellenwereld dit voelen. En misschien gaan mensen in plaats van de duurdere spellen de goedkopere spellen kopen. Of gaan ze meer online en hebben daar de vaste winkels misschien weer meer problemen mee. Het blijft koffiedik kijken.”
Dan is er nog één groep waar we het nog niet over hebben gehad: de spellenauteurs. Gaan zij het moeilijker krijgen om een uitgever te vinden voor hun spellen?
“In een tijd van onzekerheid zeker. De bedrijven zullen minder titels uit durven brengen en kritischer zijn naar nieuwe titels. Ik was onlangs op de Spielwarenmesse in Neurenberg en ik sprak met wat bedrijven. Een van die bedrijven liet weten dat ze van de 1500 spellen die ze hadden bekeken er 250 waren goedgekeurd. Dan gaan ook andere afdelingen er naar kijken, zoals de verkoopafdeling. En dan worden er uiteindelijk tien spellen door het management goedgekeurd en uitgebracht. De kans zit erin dat die tien spellen, dat het er straks nog maar acht worden. Het zou zo maar kunnen. En dat gaan spellenauteurs dus ook merken.”
Dit artikel gaat verder onder deze advertentie:
Wat is op dit moment nou het grootste probleem voor de bordspellenwereld: de onzekerheid of de importheffingen zelf?
“Toch de onzekerheid als ik eerlijk ben, want die geldt voor iedereen. Het is niet zo dat je daar echt een slaatje uit kan slaan omdat je misschien een betere relatie hebt. Ook de elektriciteitsprijzen zijn omhoog gegaan, de productiekosten voor plastic zijn gestegen. Iedereen zit in hetzelfde schuitje. Er ontstaat een nieuwe normaal, als dit zich zou stabiliseren. Maar als die heffingen zometeen weer omhoog gaan, ja, dan kom je in een vicieuze cirkel terecht. Kijk als spellen straks dertig procent duurder worden in de winkel en de lonen stijgen met tien procent, dan betekent dat mensen minder te besteden hebben en dat bedrijven minder gaan investeren. Maar uiteindelijk kom je in een nieuwe soort balans terecht en van daaruit zal het weer verder groeien. Maar als de situatie straks weer verandert, dan begint heel dat proces weer van vooraf aan.”
