Welk proces ondergaat een bordspel voordat het bij jou en mij op tafel belandt. De Speloptafel-podcast zoekt het uit. Van het moment dat het ontstaat als een idee, tot het bij de fabriek van de loopband rolt, om naar de winkel te gaan. In de tweede aflevering: de illustrator.
“In dit geval maak ik andermans droom waar. Sommigen zien hun spel als een kindje. En dat breng ik ter wereld in de vorm van een visueel beeld”
Akha Hulzebos (31) heeft de kunstacademie voltooid en deed ook een opleiding grafische vormgeving. Ze deed onder meer de artwork voor spellen als Biblios en The Little Flower Shop, The Dice Game. Voor spellen als Bark Avenue deed ze de grafische vormgeving. Haar artwork is hier te bewonderen!
FOTO: Akha Hulzebos (links) en wat van haar schetsen voor het spel Alarun
“Ik kom eigenlijk uit een bordspellenfamilie. Ik ben er vanaf kleins af aan mee opgegroeid. Tegenwoordig speel ik graag Destinies. Ook zijn we met Sword & Sorcery bezig. En af en toe hou ik ook zeker van een zwaardere eurogame. Gewoon om even het brein te prikkelen.”
Eigenlijk zag het er al heel lang naar uit dat Akha ook haar creatieve kwaliteiten zou gaan gebruiken in de bordspellenwereld. “Maar daar waren ze op de kunstacademie niet blij mee. Ze proberen je daar eerst te kneden. Dan proberen ze je eerste idee zoveel mogelijk van je af te duwen. Daar heb ik me heel lang braaf aan gehouden. Maar in het vierde jaar ben ik toch afgestudeerd met een bordspel.”
Dat afstudeerproject kreeg de naam Robotwars. Akha keek samen al met haar vader naar een televisieprogramma met dezelfde naam. “Maar eigenlijk is het een heel zweverig spel. Mijn moeder hield ervan om de bergen in te trekken. Dus dat doe je ook in het spel. Daar verzamel je beesten en ingrediënten en voldoe je aan opdrachten. En zo spaar je de onderwerpen voor je robot bij elkaar. En daarna vecht je in de robot-arena.”
Robotwars kreeg meerdere versies, maar het uiteindelijke product staat nog altijd op de plan, zonder dat het is uitgegeven. “Wie weet komt dat nog wel een keer”, lacht ze.
Inmiddels werkt Akha voornamelijk voor de Engelse uitgever Modiphius, die naast bordspellen ook RPG en spellen met miniaturen publiceert. Maar in de beginperiode moest ze echt actief op zoek naar opdrachten. “Het is geen wereld waar de opdrachten naar je toe komen”, zegt ze. “Dus ging ik vooral de hort op, naar spellenbeurzen. Dar spreek je met uitgevers en ontwerpers. Om te kijken of ik toevallig bij een spel pas en wat zij op het oog hebben. Want de bordspellenwereld is een ons-kent-ons-wereldje. Je moet naar de mensen toe. Mensen bellen of mailen heeft geen zin. Van de duizend mailtjes krijg je er op misschien tien tot honderd antwoord. Je kan misschien wel een oproep doen op Boardgamegeek, maar dat doen er nog honderden. Je moet gewoon gaan waar de mensen zijn.”
Werkte dat uiteindelijk?
“Ja, op die manier heb ik meerdere opdrachten binnengehaald. Maar via boardgamegeek kwam ik iemand tegen die een kickstarter wilde runnen met vier spellen tegelijk. Daar zaten ook Biblios en Butterfly Garden bij. Die liepen langs elkaar en toen had ik ook nog een opdracht lopen voor de Game Brewer. Toen was het wel heel erg druk. Dat was een leerproces, want ik het mezelf te druk gemaakt.”
Hoe komt een uitgever normaliter aan een uitgever?
“Een uitgever bedenkt hoe hij wil dat het spel eruit komt te zien. Zij bepalen. Zij gaan dus op zoek in hun portfolio naar een illustrator die bij het spel past. Over het algemeen ben ik goed in natuur en dieren. Dat zijn de onderwerpen waar ik zelf het meest interesse in heb. Mensen gaan mij wat moeilijker af. Dan heb je natuurlijk ook nog mensen die wat sneller zijn dan anderen of wat duurder. Dat wordt allemaal afgewogen bij de keuze, voordat ze een illustrator benaderen.”
En als ze dan bij jou uitkomen, hoe gaat dat dan?
“Na het eerst contact komt er een gesprek. Dan vertellen zij meer over het spel. Als het een wat moeilijker spel is, dan wil ik het natuurlijk ook even spelen, zodat ik een idee krijgt waar het over gaat. Dan legt de uitgever nog uit wat het spel moet uitstralen en wat er nodig is. En je bespreekt heel zakelijk wat er allemaal nodig is met het spel.”
Hoeveel vrijheid heb je dan bij het maken van de artwork?
“Dat ligt eraan hoe erg ze een idee in het hoofd hebben. Natuurlijk heeft iedereen altijd een idee en soms heb je een beeld en dan probeer ik daar een schets van te maken. Maar daarnaast maak ik ook mijn eigen idee erbij, zodat ik kan laten zien van ‘zo kan het ook’. En soms vinden ze dat heel leuk en gaan we daar eventjes op verder, om uiteindelijk weer terug te komen op hun idee. Of het gaat zijn eigen leven leiden.”
Botst dat wel eens?
“Jazeker. Dan ben ik er stellig van overtuigd dat iets om mijn manier beter is. Dan houden zij heel erg vast en willen ze er niet vanaf. Ik blijf wel eventjes trekken en dat kan wat frictie veroorzaken. Maar over het algemeen blijft de klant koning. Dan probeer ik nog wel een klein beetje mee te nemen van mijn eigen ontwerp, omdat ik er zelf anders niet zoveel plezier aan heb.”
Speciaal om te laten zien hoe Akha aan het werk gaat laat ze het artwork zien van het kaartspel Alarun van Waterfall Games. Een druïde met de naam Alarun staat daarbij centraal.
“We moesten eerst bedenken welk beeld we van Alarun wilde hebben. Moest het iets sfeerachtigs worden, met iemand die in het bos staat. Of anders iemand die drankjes aan het brouwen is. Hij is al wat ouder, dus misschien is hij al een beetje in de war. Wat voor man spreken we over. Wat gaat hij doen?”
Ga je dan gewoon tekeningen maken?
“In dit geval gaat het om zeven tekeningen voor de cover. Over het algemeen begin ik met een zwart-wit schets. En als ze zeggen van ‘goh, die vinden we best wel tof’, dan ga ik daar mee verder. Dan breng ik er wat schaduw en licht in en eventueel een logo, als daar om gevraagd wordt.”
Hoe maak je die tekeningen?
“Ik begin met eerst met handwerk. Dat vind ik wel het fijnste. Ik ben later wel overgegaan op Sketchbook Pro. Daar heb ik wel een jaartje aan moeten sleutelen. Het grafische gedeelte is niet moeilijk, maar om dan met een tekentablet te tekenen dat was wel lastig.”
Voor het spel Oranges and Lemons, een worker-placement-spel dat volgend jaar moet uitkomen, verzorgt Akha ook de grafische vormgeving, onder meer van het bord.
“Dit is het allereerste idee voor de lay-out van hoe de locaties eruit moeten gaan zien. Zestien locaties op een vierkant bord, dat is best lastig. Vallen de grafische elementen straks niet teveel over de stad heen. Soms maak ik vijf verschillende ontwerpen, omdat ik zelf niet tevreden ben met de opzet.’
Waar het de laatste tijd bij illustraties van bordspellen over gaat is de toepassing van Artificial Intelligence (AI). Dat zou veel illustratoren hun werk kunnen kosten. Maakt Akha zich daar zorgen om?
“Het is inderdaad heel vervelend. Gelukkig werk ik bij een bedrijf dat absoluut tegen AI is. Maar hoe goed je ook kan photoshoppen, dingen die met een kwast worden gemaakt, die kan een computer niet nabootsen. In een handgeschilderd stuk art zit meer karakter. En met karakter bedoelen we kleine foutjes. Als nou net zo’n haartje van een penseel uitsteekt met een beetje verf eraan en die trekt een klein streepje. Dat krijg je niet voor elkaar met de computer.”
Dus een illustrator is voorlopig nog niet te vervangen?
“Daarnaast zijn er nog wat problemen met copyrights met AI en ook dat is nog niet helemaal rond.”
Heb je zelf eigenlijk favorieten?
“Spellen als Wingspan en Everdell zijn natuurlijk geweldig. Die hebben niet voor niets allemaal prijzen gewonnen. Maar mijn persoonlijke favoriet is Talisman, de second edition. Dat komt deels doordat ik het als kind heb gespeeld en dus heb ik er nostalgische herinneringen aan.”
En heb je ook illustratoren die je heel erg goed vindt?
“Ik ben niet echt fan. Ik ben nooit iemand geweest die echt fan is van iets. De ene illustratie vind ik mooier dan de ander. Of vind ik beter passen bij het spel. Natuurlijk heeft iedere illustrator wel eens trucjes van een collega over genomen. En dan kijk je hoe je daar je eigen draai eraan kan geven.”
Kan je jezelf ontwikkelen als illustrator?
“Ik moet wel zeggen dat dat best langzaam gaat. Omdat er ook zoiets als brood op de plank moet komen. Dus er zit een bepaalde druk achter om te blijven maken. Ik krijg wel regelmatig de vraag of ik iets kan maken dat niet in mijn portfolio staat. Dan ga je er toch mee aan de slag en dan leer je gaandeweg.”
Waar wil je heen als illustrator?
“Mijn droom was altijd om fulltime te werken in de bordspellenindustrie en dat is gelukt. Wat de vervolgstap is? Ik ben er inmiddels wel achter gekomen dat ik het leuker vind om te werken in een team, om met vaste mensen te kunnen werken en sparren. En werken in een team aan een hit-titel, zoals Wingspan of Everdell. Ja, dat lijkt me een redelijke droom ja.”
Wil je meer van het artwork van Akha zien, klik dan hier
