Aan het einde van het jaar wordt je doodgegooid met allerlei lijstjes: van persoon van het jaar en nieuwsgebeurtenis van het jaar tot aan slechtst geklede Alpaca van het jaar. Alles met zijn eigen zin en onzin, natuurlijk. Ook Speloptafel komt dit jaar met een top10, maar dan als het gaat om bordspellen. Uiteraard zijn niet alle spellen die het afgelopen jaar zijn uitgekomen meegewogen in deze lijst. Sterker nog, er zitten nog wat spellen bij die niets eens van dit jaar zijn.
Foto’s: Eigen werk en Boardgamegeek
Op deze lijst staan de spellen die, naar mijn bescheiden mening, op mij de meest positieve indruk gemaakt hebben. Alle spellen die ik sinds begin dit jaar voor het eerst heb gespeeld, komen ervoor in aanmerking.
10. De Betoverde Torens (HOT Games)
Het is al zó vaak gegaan over De Betoverde Torens: Speelgoed van het Jaar, de Nederlandse Spellenprijs, de Gouden Ludo (Belgische Spellenprijs). Maar dat is gewoon hartstikke terecht.
De Betoverde Torens is ‘chaos voor het hele gezin’. Probeer je tovenaars in de zwarte raventorens te krijgen, voordat iemans anders daarin slaagd. Maar het probleem is dat niet alleen de tovenaars bewegen, maar ook de torens zelf. En ze kunnen ook nog eens jouw tovenaars bedekken en dan moet je nog eens heel erg in de gaten houden waar jouw poppetjes gebleven zijn.
Het spel heeft met al die torentjes een top-uitstraling op tafel. De regels zijn simpel (kinderen kunnen zo meespelen) en het is een enorme uitdaging, zeker als de chaos helemaal losbarst.
Dat dit spel al die prijzen in de wacht sleepte is absoluut terecht.
9. Rome in a Day (Alley Cat Games)
Voor de liefhebbers van tegel-leg-spellen is er Rome in a Day. Elke ronde krijg je vijf verschillende tegels. Op twee van die tegels komen ook gebouwtjes te staan. Met die tegels moet je landschappen bouwen, die scoren op een manier die wat weg heeft van Kingdomino: maak een groot gebied en vermenig dat met het aantal gebouwen in die kleur op die tegels (of die eraan grenzen).
Maar het spel heeft ook nog een ‘I splits, you choose’-mechanisme. Voordat je de tegels mag neerleggen moet je ze in twee groepen verdelen. En je buurman/vrouw mag nog eens van die groepjes inpikken. En datzelfde mag jij bij jouw buurman/vrouw doen.
Het spel oogt niet al te zwaar, maar heeft behoorlijk wat vlees aan de botten. Vaak moet je behoorlijk je hersenen laten kraken. En zelfs dan kan je medespeler nog heel onverwacht uit de hoek komen.
8. World Wonders (Arcane Wonders)
Het was een van de grote hits op Spiel dit jaar: World Wonders van Arcane Wonders. Leg gebouwtjes in tegelvorm op je landschap. En als je aan de vereisten voldoet, kan je een van de wereldwonderen neerleggen; van de Pyramiden tot aan de Chinese Muur. Die liggen dan als heerlijk opmerkelijke houten miniaturen op het speelbord. Het ziet er allemaal geweldig uit op tafel.
Het is een sterk, niet al te zwaar, tegellegspel, met behoorlijk wat variatie en tal van strategie-mogelijkheden. Biedt genoeg variatie om meerdere keren op tafel te belanden.
7. Fit to Print (White Goblin Games)
Ik ben geen fan van real-time spellen, maar deze is toch wel heel erg aardig. Je bent de chef van een dierenkrant en je moet de voorpagina volledig zien te vullen met dierennieuws.
Bij het spel heb je allerlei tegeltjes met artikelen, foto’s en advertenties. In een paar minuten moet je de kopij verzamelen en indelen op je voorpagina. En daarvoor gelden allerlei regels. De artikelen mogen niet zomaar neergelegd worden en er moet ook een mooie afspiegeling zijn van positief en negatief nieuws. Teveel kopij is niet goed en te weinig ook niet. En dat allemaal onder tijdsdruk.
Zelfs voor mensen die niet goed met die stress om kunnen gaan is Fit to Print nog best een aardige titel, omdat je nog niet keihard afgestraft wordt in het spel. Met uitzondering van de advertenties dan, want de krant met de minste inkomsten gaat onherroepelijk failliet en is uitgeschakeld in de eindscore.
6. Earth (Geronimo Games)
Bouw de natuur op je eigen eiland. Je eiland bestaat uit een rooster van 4 bij 4 kaarten, met daarop planten of een natuurlandschap. Kies uit een van de vier acties.
De actieve speler kiest een actie en alle andere spelers mogen die actie ook uitvoeren, maar dan in afgeslankte vorm. Vervolgens worden alle kaarten, van alle spelers, van de kleur die bij de gekozen actie hoort, ook nog eens geactiveerd.
Het spel draait dus vooral op het aan de gang krijgen van je motortje. Ontvang grondstoffen en gebruik die meteen weer bij andere kaarten. Als je aan de vereisten voldoet kan je ook dieren naar je eiland lokken.
Het is een spel dat puur om de mechanismen draait. Het heeft wel wat weg van Terraforming Mars en Ark Nova, maar het thema komt er niet zo goed in door als in die andere toppers. Toch biedt dit spel genoeg uitdaging. En dat helpt weer als de wederhelft het spel zo leuk vindt dat ze het keer op keer wilt spelen.
5. Sweet Mess Pastry Competition (Pika Games/Fantasia Games)
In ieder geval het fraaiste spel uit de collectie van dit nieuwe jaar. In het spel doe je mee met een toetjes-maak-competitie, zoals Heel Holland Bakt. Het ziet er super uit. Met fraaie componenten (geweldige pokerchips als ingrediënten), geweldige spelersborden (je aanrecht waar je die ingrediënten kwijt kan) tot aan geweldige bakjes voor de componenten.
Maar het spel ziet er niet alleen uit om je vingers bij af te likken, het spel speelt ook heerlijk. De twee delen spelen redelijk los van elkaar: aan de ene kant het verzamelen van de ingrediënten, met een bijzonder ‘knoei-mechanisme’ (haal iets uit een bakje en knoei vervolgens in de bakjes eromheen).
Maar daarnaast heb je ook het hele mechanisme rondom het klaarmaken van de toetjes, taartjes en andere lekkernijen. Doe ze in de oven en ontvang de bonus die erbij hoort. Hoe langer je ze in de oven laat staan, hoe beter de bonus. Maar dan moet je wel langer wachten tot je ze kan gebruiken om bepaalde punten te scoren.
Ja. Het spel is overgeproduceerd voor wat het is, maar dat wil niet zeggen dat het geen aardig spel is. Niet al te zwaar. Een hoop lol, zeker voor liefhebbers van taartjes en andere lekkernijen.
4. Come Together (Chillfox Games)
In het spel Come Together ben je verantwoordelijk voor je eigen popfestival. Denk dan aan Pinkpop, Lowlands of zelfs Woodstock. En je moet dan alles regelen: van de podia, campingruimte, bezoekers en uiteraard de artiesten.
In het spel stuur je je vrijwilligers (je werkers) op pad om aan de slag te gaan. Die kan je dan inzetten op een van de vier sporen, maar de beloning die erbij hoort, die krijg je niet meteen. En dat is meteen het mechanisme waarmee het spel opvalt.
Je krijgt die beloning pas als iemand het onderdeel activeert. Dan krijgen alle spelers die iemand op het spoor gelegd hebben de beloning, plus dat ze vooruit mogen op enkele van de vele sporen in het spel: televisie-aandacht, radio-aandacht, stukjes in de krant, etc.
Alles in het spel ademt de sfeer van een festival in de jaren ‘60 of ‘70. De artiesten zijn allemaal een verwijzing naar bekende bordspellen. Een geinige worker-placement, maar wel eentje met een opmerkelijke twist in de regels.
Nee. Dit spel staat niet vanwege de naam op de derde plek. Het spel van Devir-games staat een beetje in de schaduw van toppers als Red Cathedral en The White Castle (laatstgenoemde is inmiddels ook door 999 Games in het Nederlands op de markt gebracht). Maar Three Ring Circus is een heel aardig spel.
In het spel reis je met je circus rond door het noordoosten van de Verenigde Staten. Koop acts en leg ze op je tableau. En die acts kunnen allemaal verbinding hebben met elkaar en elkaar ook versterken.
De betere acts leveren ook de punten op bij dit spel en ook de optredens in de grote steden kunnen veel punten opleveren. Daarnaast moet je ook proberen de meeste optredens te geven in bepaalde regio’s, want ook dat levert punten op.
Het is geen uitgebreid circus-simulatie-spel. Het gaat gewoon om combinaties maken met kaarten. Maar het spel slaagt er zeker in om ‘leuk’ te zijn.
2. Distilled (Liberation Game Design)
Weinig spellen laten het thema zo goed doorsijpelen als Distilled. Je bent de nieuwe eigenaar van een distilleerderij. En van jou wordt verwacht dat je het bedrijf weer in zijn volle glorie herstelt. Maak dus die Wodka, Whiskey, Rum, Brandy en misschien zelfs wel het speciale familierecept.
In zeven ronden krijg je evenveel kansen om een drank te distilleren. Maar daar moet je wel genoeg grondstoffen voor hebben en je moet ook nog wat geluk hebben bij het hele distillatieproces. Niet alles wat je probeert te brouwen lukt namelijk ook.
Toegegeven: na een paar potjes maakt het niet heel veel verschil uit of je nu Whiskey maakt of Rum. Maar toch blijft het opbouwen van je eigen drank-imperium redelijk overeind en dat maakt het een heel bijzonder spel.
1. Federation (Explor8)
In het spel Federation is het de bedoeling dat je een plekje probeert te bemachtigen in een federatie met buitenlandse wezens. Daarvoor moet je in een goed boekje komen bij de andere vijf leden. Dat kan door ambassadeurs slim in te zetten.
Het nogal kleurrijke spel heeft behoorlijk wat diepgang. En als je alle kleurtjes wegdenkt, blijft er een spel met meerderheden en sporen over. Je probeert met je invloed op het ene spoor dingen voor elkaar te krijgen op de andere sporen. Met je ambassadeurs kan je er ook voor zorgen dat bepaalde sporen een score opleveren aan het einde van de ronde. Maar als je investeert op sommige plekken, dan levert die invloed aan het einde van het spel weer punten op. Maar wie gaat er nou investeren op een plek die iemand anders punten oplevert en jou niet?
Federation is een spel dat zoveel lagen heeft en het is elke keer weer geweldig om te zien hoe dat zich ontwikkelt. Het is dus ook belangrijk om niet een te grote voorsprong te krijgen, want in je eentje lukt het je nooit om de volle mep te halen bij één van de sporen aan het einde van het spel.
Lastige afwegingen, prachtig vormgegeven en ook geweldige componenten. Mijn favoriet voor dit jaar: Federation.
De lijst wordt ook besproken in de veertiende aflevering van de Speloptafel Podcast
